Erkekler Tek Başına Namaz Kılarken Kâmet Getirir Mi? Tarihsel Bir Analiz Tarihçi olarak geçmişin derinliklerine indiğimizde, zamanın toplumsal yapıları ve dini ritüelleri şekillendiren önemli bir araç olduğunu görürüz. Her dönemin kendine özgü bir ritüel anlayışı vardır, ve bu anlayış zaman içinde evrilir. Bugün sormamız gereken soru, aslında yalnızca dini bir pratikle ilgili değil, aynı zamanda toplumsal bir sorunun tarihsel bir yansımasıdır: Erkekler tek başına namaz kılarken kâmet getirir mi? Bu sorunun cevabı, hem dini ritüellerin evrimine, hem de toplumların değişen yapısına dair ilginç bir pencere açmaktadır. Gelin, bu soruyu geçmişten günümüze nasıl bir değişim yaşandığını inceleyerek ele alalım. İslam’da Kâmetin…
6 YorumEtiket: bir
Kahve yi Kim İcat Etti? Ekonomik Bir Perspektifle Kaynakların Kısıtı, Küresel Tedarik ve Toplumsal Refah Giriş – Ekonomistin Bakış Açısıyla Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Bir ekonomist olarak ele aldığımızda, bir ürünün “kim icat etti?” sorusu yalnızca tarihsel bir merak değil; aynı zamanda üretim, tedarik zinciri ve küresel değer yaratımı açısından kritik bir başlangıçtır. Kahve söz konusu olduğunda da durum farklı değildir. Kaynakların sınırlılığı—tarladan fincana kadar geçen süreçte emek, sermaye, doğal kaynaklar ve teknoloji gibi faktörlerin kısıtları—bu ürünü kim icat ettiğimizden çok, nasıl icat edildiğini ve ardından ne tür ekonomik yapılar içinde yaygınlaştığını anlamayı gerektirir. Bu yazıda, kahvenin kökenlerini, piyasa dinamiklerini, bireysel kararları ve…
8 Yorum“Davacı” Filminin Çekim Mekânı ve Ekonomik Perspektifle Değerlendirmesi Ekonomistin Girişi: Kısıtlı Kaynaklar, Seçimler ve Sonuçlar Bir iktisatçı olarak öncelikle belirtmek gerekir ki her proje—ister bir altyapı yatırımı olsun, ister bir film çekimi—kısıtlı kaynaklar, belirli seçenekler ve kaçınılmaz sonuçlar içerir. Sinema dünyasında da benzer şekilde; bütçe, mekân, zaman ve insan gücü gibi kaynaklar sınırlıdır. Bu bağlamda, bir filmin hangi mekânda çekileceği gibi kararlar yalnızca sanatsal değil aynı zamanda ekonomik tercihlerin ürünüdür. Bu yazıda, Yeşilçam’ın unutulmaz filmlerinden “Davacı”nın çekildiği yer üzerinden piyasa dinamiklerini, bireysel kararları ve toplumsal refahı ekonomi perspektifinden ele alacağız. Çekim Yerinin Ekonomik Önemi 1986 yapımı “Davacı” filminin çekimleri, Türkiye’nin…
8 Yorumİstihlak Ne Demek Tasavvuf? Geçmişin Derinliklerinden Günümüze Yansıyan Bir Anlam Arayışı İstihlak kelimesi, ilk bakışta günlük dilde pek sık karşılaşmadığımız, ama derinlemesine incelendiğinde insan ruhunun en derin köklerine dokunan bir terimdir. Tasavvufla olan ilişkisi, onu sadece bir tüketim eylemi olmanın ötesine taşır ve insanın içsel dünyasında bir yolculuğa çıkarır. Ancak bu kavramın tarihsel kökenleri ve gelişimi, sadece bir felsefi düşünce olarak değil, aynı zamanda toplumsal dönüşüm süreçlerinin de bir yansıması olarak karşımıza çıkar. Ben bir tarihçi olarak, bir yandan geçmişin derinliklerinden izler sürerken, diğer yandan bu izlerin bugüne nasıl yansıdığına bakmaya çalışıyorum. İstihlak, zamanla nasıl değişti, dönüştü ve farklı toplumsal…
6 YorumKataloglama Nereye Gidiyor? Dijital Çağda Bilginin Haritasını Yeniden Çizmek Merakla Başlayan Bir Hikâye: Bilginin Düzeni Arayışı Bir gün kütüphanede dolaşırken, elinizdeki kitabı hangi rafta bulacağınızı hiç düşünmeden yürüdünüz mü? Ya da bir e-ticaret sitesinde aradığınız ürünü saniyeler içinde bulduğunuzda, bunu nasıl başardıklarını merak ettiniz mi? Tüm bu deneyimlerin arkasında yatan sessiz kahraman “kataloglama”dır. Yüzyıllardır bilginin düzenlenmesi, erişilebilir hâle getirilmesi ve anlamlandırılması için kullanılan bu yöntem, artık tarihsel bir dönüm noktasında: Dijital dönüşümün tam ortasında. Peki kataloglama nereye gidiyor? Gelenekten Dijitale: Kataloglamanın Dönüşen Yolculuğu Kart Çekmecelerinden Algoritmalara Kataloglamanın tarihi, 19. yüzyılda kütüphanelerde kullanılan fiş kartlarına kadar uzanır. O dönemlerde amaç, bilgiye…
4 YorumKarınca insanlar için tehlikeli mi? Efsaneler, gerçekler ve yarının şehirleri Karıncalara hep göz hizamızdan değil, masa kenarından bakarız. Bir kırıntıyı taşıyan o minik takımı görünce bazımız “ayy, mutfağa girmişler!” diye irkilir, bazımız ise hayranlıkla o kusursuz koordinasyona dalar. Ben ikinci gruptayım. Hatta itiraf: Bir günümü, tek bir karıncanın rotasını izleyerek geçirebilirim. Peki bu hayranlık, “Karınca insanlar için tehlikeli mi?” sorusunu hafife almamı gerektirir mi? Hiç değil. Gel, hem içimizi rahatlatacak hem de şehir hayatımıza ve geleceğin teknolojilerine uzanan beklenmedik bağlantıları konuşalım. “Tehlike” derken neyi kastediyoruz? “Tehlike” kelimesi günlük dilde her türlü rahatsızlığı kapsıyor. Karıncalar için üç düzlemde düşünebiliriz: 1. Tıbbi…
6 YorumRoman Ne Anlama Gelir? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir İnceleme Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen: Bir Siyaset Bilimcisinin Bakışı Günümüz toplumları, karmaşık güç ilişkilerinin ve sürekli değişen iktidar yapılarının etkisi altında şekilleniyor. Toplumsal düzeni, devleti, kurumları ve vatandaşları anlamak için, her bir bireyin yaşadığı toplumsal gerçeklikten daha derin bir perspektife bakmamız gerekir. Her birey, hem iktidarın hem de toplumsal yapıların etkileşiminde yer alırken, bu etkileşim bazen doğrudan bazen de dolaylı bir şekilde günlük yaşam pratiklerine yansır. Peki, bu toplumsal yapıların ve güç ilişkilerinin ardında ne yatıyor? Sadece bu düzeni anlamaya çalışırken değil, aynı zamanda toplumun bu yapıyı nasıl içselleştirdiğini çözümlemek, insanlık…
6 YorumKarkas Et Hangi Hayvan? Köklerinden Geleceğe Uzanan Lezzetin Anatomisi Mutfağın kalbinde dolaşmayı seven biri olarak, bazen bir tabak yemeğin arkasındaki tüm hikâyeyi merak ediyorum: tarladan sofraya uzanan o görünmez yolculuğu, kelimelerin nasıl şekillendirdiğini, kavramların kültürden kültüre nasıl büründüğünü… “Karkas et hangi hayvan?” sorusu da tam böyle bir merakın ürünü. Sadece bir tanım yapıp kenara çekilmek yerine, gelin bu kavramın kökenini, bugünkü karşılığını ve yarına dair taşıdığı ipuçlarını birlikte açalım. Kısa Cevap: “Karkas” Bir Hayvan Türü Değil, Bir Durumdur Önce temel tanımı netleştirelim: karkas, kesim sonrası hayvanın baş, deri (türüne göre), iç organlar ve ayak gibi yenmeyen kısımlarından ayrıldıktan sonra elde…
8 Yorum